Effeithiolrwydd ymyriadau i wella mynediad teg neu gyffredinol at wasanaethau iechyd meddwl gan grwpiau lleiafrifoedd ethnig: Adolygiad Cyflym

Cefndir

Mae anghydraddoldebau o ran mynediad at wasanaethau iechyd meddwl yn fater cymdeithasol pwysig. Mae'n hysbys bod grwpiau lleiafrifoedd ethnig yn wynebu mwy o rwystrau rhag cael mynediad at wasanaethau iechyd meddwl a chanlyniadau iechyd meddwl gwaeth na'r rhai o grwpiau lleiafrifoedd nad ydynt yn ethnig. 
 
Mae tystiolaeth yn awgrymu y gall ymyriadau sy'n gwella mynediad ac ymgysylltiad â gwasanaethau iechyd meddwl helpu i leihau'r anghydraddoldebau hyn.

Nod 

Nod yr adolygiad cyflym hwn yw archwilio pa ymyriadau sy'n gweithio i wella mynediad cyfartal, ymgysylltu â'r gwasanaeth iechyd, darpariaeth a defnydd o wasanaethau iechyd meddwl ar gyfer grwpiau lleiafrifoedd ethnig. 

Canfyddiadau

Nodwyd ac adolygwyd 14 astudiaeth yn dyddio i fis Rhagfyr 2023, ac roeddent yn cynnwys ystod o ethnigrwydd, anghenion iechyd meddwl, a lefelau lluosog lle gallai newid ddigwydd (e.e., lefel unigol, mewnol, cymunedol neu sefydliadol).

Roedd tystiolaeth gyfyngedig i gefnogi effeithiolrwydd ymyriadau seico-addysgol i wella ymddygiadau sy'n ceisio cymorth, lleihau stigma iselder a phresenoldeb cychwynnol.

Nid oedd tystiolaeth i gefnogi effeithiolrwydd ymyriadau aml-gydran mewn lleoliadau gofal iechyd, h.y. y rhai sy'n ymgorffori cymorth iaith mewn gwasanaethau iechyd meddwl a gwella cymhwysedd diwylliannol gwasanaethau iechyd meddwl yn argyhoeddiadol. Tynnodd rhai astudiaethau sylw at ganlyniadau gwell oherwydd yr addasiadau hyn, tra nad oedd eraill yn dangos unrhyw wahaniaethau sylweddol o gymharu â grwpiau rheoli.

Fodd bynnag, roedd lefel deg o dystiolaeth i gefnogi effeithiolrwydd integreiddio gwasanaethau iechyd meddwl arbenigol o fewn gofal sylfaenol (e.e. meddygfeydd), gyda phresenoldeb yn cael ei ddylanwadu gan ethnigrwydd, ac effaith gyfyngedig ar lefelau pryder ac iselder.

Goblygiadau Ymchwil a Bylchau Tystiolaeth:

Dylai ymchwil yn y dyfodol flaenoriaethu dyluniadau astudio trylwyr, a dylai gynnwys cymhariaeth rhwng canlyniadau ar gyfer cyfranogwyr lleiafrifoedd ethnig a chyfranogwyr Gwyn.

Goblygiadau Polisi ac Ymarfer:

Mae'r canfyddiadau'n cefnogi effeithiolrwydd: ymyriadau seico-addysgol yn cael eu darparu mewn ffordd sy'n ddiwylliannol briodol, integreiddio gwasanaethau iechyd meddwl arbenigol mewn lleoliadau gofal sylfaenol, cynnwys cymorth iaith proffesiynol i wella hygyrchedd, a hyfforddiant i ddarparwyr gofal iechyd i godi sensitifrwydd a chymhwysedd diwylliannol.

Ystyriaethau Economaidd:

Gan fod ffactorau economaidd sy'n ymwneud ag iechyd meddwl gwael yn effeithio'n anghymesur ar unigolion o leiafrifoedd ethnig, dylai ymchwil yn y dyfodol ymchwilio i fudd economaidd o ran gwella mynediad at wasanaethau iechyd meddwl i'r unigolion hyn, o safbwyntiau'r GIG a chymdeithasol.

Ysgrifennwyd y Crynodeb Lleyg gan Olivia Gallen

Mae’r adolygiad cyflym llawn bellach ar gael i’w weld yma.

Mae’r astudiaeth hon wedi’i chysylltu â Chrynodeb Tystiolaeth Gyflym, sydd hefyd wedi’i gynhyrchu gan y Ganolfan Dystiolaeth.